Efekt błyskowy ma długą historię wykorzystania w różnych dziedzinach, począwszy od wojskowości aż po współczesną pirotechnikę. Dawniej wykorzystywany głównie w bombach błyskowych (fotograficznych) do krótkotrwałego oświetlenia w nocnej fotografii lotniczej, obecnie odgrywa istotną rolę nie tylko w celach militarnych, ale także w przemyśle rozrywkowym.
Gdzie wykorzystywany jest efekt błyskowy?
Wraz z postępem technologicznym, zaawansowane systemy elektrooptyczne, oparte na wzmocnieniu obrazu i optyce bliskiej podczerwieni, zastąpiły tradycyjne składy błyskowe w wojskowych aplikacjach. Niemniej jednak, wciąż znajdują one zastosowanie w treningach, symulacjach oraz w produkcji granatów ogłuszających, gdzie ich krótkotrwałe, intensywne oświetlenie ma kluczowe znaczenie.
Współcześnie efekt błyskowy jest również powszechnie stosowany w pirotechnice, gdzie stanowi istotny element różnego rodzaju widowisk, takich jak pokazy fajerwerków czy petardy hukowo-błyskowe. Efekty błyskowe w fajerwerkach nadają widowisku niepowtarzalny charakter i wzbogacają wrażenia wizualne, przyciągając uwagę publiczności.
Główne wymagania dotyczące składów błyskowych
Główne wymagania dotyczące składów błyskowych obejmują wysoką intensywność promieniowania, szybką prędkość reakcji, znaczną ilość produkowanych związków oraz wysoką temperaturę spalania. Typowe składy błyskowe opierają się na równowagowych proporcjach chlorku potasu i glinu, choć mogą zawierać także inne składniki w celu osiągnięcia pożądanych efektów.
Warto zauważyć, że składy błyskowe muszą być odpowiednio zainicjowane, aby osiągnąć szybką reakcję. Zapalenie ich w skonsolidowanym stanie prowadzi do powstania płaskiego płomienia, podobnie jak w przypadku zwykłych składów oświetlających.
Składniki kompozycji błyskowej
Typowe proszki błyskowe zawierają około równowagowych procentowych masowo chlorku potasu i glinu. Podobnie jak w przypadku prochu czarnego lub innych składów reportażowych, składy błyskowe działają poprawnie (przechodzą szybką reakcję) tylko wtedy, gdy są zapalone w stanie nieskonsolidowanym o dużej porowatości. Skonsolidowane składy błyskowe natomiast po zapłonie wytwarzają płaski płomień tak jak zwykłe składy oświetlające.
Tabela 1. Skład pirotechniczny i wydajność składów błyskowych z Al jako paliwa oraz różnymi utleniaczami.
Utleniacz | Al (masa-%) | Masa (g) | Maksymalna intensywność 106 (cd) | Czas wzrostu (ms) | Czas trwania (ms) | Spektralna energia 103 (cd s g-1) |
| LiClO4 | 46 | 47.5 | 55 | 1.8 | 22 | 8.4 |
| NaClO4 | 43 | 32.5 | 35 | 1.3 | 23 | 7.0 |
| KClO4 | 39 | 42.0 | 41 | 1.7 | 16 | 5.9 |
| Ca(ClO4)2 | 38 | 33.7 | 34 | 0.6 | 24 | 9.3 |
| Ca(NO3)2 | 35 | 18.0 | 20 | 1.6 | 13 | 3.2 |
| Sr(ClO)2 | 34 | 42.0 | 64 | 1.6 | 19 | 8.2 |
| Sr(NO3)2 | 30 | 43.0 | 30 | 1.8 | 32 | 4.7 |
| Ba(ClO4)2 | 30 | 43.0 | 57 | 1.2 | 19 | 6.2 |
| Ba(NO3)2 | 26 | 49.0 | – | – | – | – |
Alternatywne kompozycje błyskowe
D. Cegiel i jego zespół opracowali nowatorską, ekologiczną alternatywę dla tradycyjnych ładunków błyskowych, znanych jako Bez Nadchloranowy Ładunek Błyskowy (Perchlorate-free flash charge). Skład tego nowego ładunku obejmuje
- 34,17% wag. tlenku manganu(IV)
- 34,17% wag. azotanu strontu
- 28,74% wag. glinu
- 2,92% wag. grafitu
Charakteryzuje się on wysoką zawartością drobnoziarnistego proszku glinu oraz pozostaje w nieskonsolidowanym stanie, co sprzyja przypadkowemu gromadzeniu ładunku oraz zwiększa wrażliwość na wyładowania elektrostatyczne. Ponadto, dla tego rodzaju formuły potrzebne jest minimalne ograniczenie, aby inicjować szybką deflagrację.