Jako pierwsza instytucja w naszym kraju, Warsaw Enterprise Institute przyjrzała się bliżej sytuacji branży pirotechnicznej w Polsce. Pod uwagę wzięto regulacje prawne w tym zakresie oraz znaczenie tej branży dla gospodarki. Zwrócono także uwagę na kwestie bezpieczeństwa i hałasu. Nie pominięto opinii społecznej w temacie korzystania z wyrobów pirotechnicznych, która w Polsce jest podzielona. Przeprowadzono badania i ankiety, które oddają procentowy udział Polaków.
Wynikiem analiz oraz badań jest raport WEI „Branża pirotechniczna w Polsce”. Jak wynika z raportu, branża pirotechniczna jest pod względem prawnym ściśle uregulowana przez prawo unijne i dużo bardziej restrykcyjne polskie. Okazało się też, że wbrew pozorom ta branża jest istotnym segmentem polskiej gospodarki. Okazało się także, że poziom zanieczyszczeń generowany przez fajerwerki jest marginalny, i że nie przekraczają dopuszczalnych norm hałasu. Z przeprowadzonych badań wynika też, że opinia społeczna w tym kontrowersyjnym temacie jest podzielona, ale większość osób popiera swobodne korzystanie z fajerwerków.
Raport z okazji publikacji został przedstawiony na nagraniu ze spotkania w Świetlicy Wolności. Nasz szef był na nim jednym z gości. Po przedstawieniu raportu gospodarz i zaproszeni goście mieli okazję porozmawiać o branży pirotechnicznej w Polsce.
Pirotechnika w Polsce
Spotkanie rozpoczął Wiceprezes WEI, następnie głos zabrał i raport przedstawił jego autor, ekspert Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz WEI. Po prezentacji był czas na rozmowy. Oprócz naszego przedstawiciela, czyli właściciela PyroTech, w spotkaniu udział wzięli przedstawicielka Stowarzyszenia Importerów i Dystrybutorów Pirotechniki oraz przedstawiciel PSO organizatora pokazów pirotechnicznych
Ponieważ nagranie było robione na początku grudnia, jak zauważył Wiceprezes zbliżał się czas poprzedzony zwykle debatą publiczną w temacie pokazów fajerwerków. Po prezentacji raportu podziękował ekspertowi, i dodał że na spotkaniu są obecni znakomici goście, przedstawiciele branży pirotechnicznej. Stwierdził, że rzadko spotyka się sytuację, żeby w sposób wyczerpujący dowiedzieć się więcej na temat tej branży w gospodarce. Zaznaczył, że korzystając z tej okazji chciałby zadać pierwsze pytanie, które skierował do właściciela PyroTech.
Przedstawiciele branży o pirotechnice
Nasz przedstawiciel został zapytany o to jakie fajerwerki kupują Polacy. Powiedział, że w ciągu całego roku największą popularnością cieszą się baterie, czyli wyrzutnie fajerwerków. Następnie petardy, a potem pozostałe wyroby pirotechniczne.
Wiceprezes zauważył, że choć pirotechnika kojarzy się ze świętowaniem, to pokazy są swego rodzaju spektaklami i dziełami sztuki wizualnej. Zapytał przedstawiciela PSO o to jak wygląda rynek profesjonalnych pokazów. Gość powiedział, że w takich widowiskach ważny jest podkład muzyczny, a zawodowi pirotechnicy wykorzystują najnowsze technologie i dużą bazę produktów klasy F 4 dla specjalistów. Pokazy pirotechniczne zwykle towarzyszą imprezom masowym, więc już miesiąc wcześniej czynione są różne formalności i przygotowania.
Na pytania jakie są perspektywy branży i jej struktury opowiedziała przedstawicielka SIiDP. Większość przedsiębiorstw zajmujących się pirotechniką to firmy rodzinne. Zmiany w przepisach zmusiły je do importu fajerwerków, jednak i tak to polscy specjaliści przy udziale instytutów je projektują. Jest około 750 wyspecjalizowanych podmiotów zajmujących się tylko pirotechniką z 10 tys. pracowników. Są też firmy zajmujące się nią tylko sezonowo i zatrudniają około 50 tys. osób.
Właściciel PyroTech został zapytany o wspomnianą sezonowość branży pirotechnicznej, jak ona kształtuje się w dłuższej perspektywie i jak na nią wpłynęła pandemia. Powiedział, że takiego wzrostu sprzedaży jak w grudniu nie ma w ciągu roku. Przez cały rok, z nasileniem w okresie letnim, pirotechnika jest jednak obecna w branży eventowej. Pandemia na branże pirotechniczną działającą całorocznie wpłynęła znacznie, w związku z brakiem organizacji imprez. Był brak popytu na produkty i na organizowanie pokazów. Po pandemii znów pojawili się klienci kupujący fajerwerki na imprezy, oprawy meczowe, plany filmowe czy sesje zdjęciowe i do odstraszania zwierząt przez cały rok, ze wzrostem sprzedaży w okresie grudniowym.
Wyniki raportu były pozytywne, więc Wiceprezes zapytał skąd kontrowersje i negatywny przekaz kreowany przez opinię publiczną. Zdaniem przedstawicielki SIiDP jest to chwytliwy populizm. Ludzie atakujący nie zdają sobie sprawy jak duża jest branża pirotechniczna i jak jest prawnie uregulowana, z tego że branża nie działa tylko miesiąc w roku. Dlatego czynione są starania w kierunku edukowania i współpracy z różnymi organizacjami pro-zwierzęcymi. Prowadzący zapytał jak jest w rzeczywistości z opiniami na temat szkodliwości fajerwerków dla zwierząt. Zdaniem przedstawicielki tak nie jest, a czeskie badania wykazały, że pokazy nie są zagrożeniem dla dzikich ptaków i innych chronionych gatunków. Ponadto Stowarzyszenie co roku występuje do Straży Miejskich i Policji dużych miast. Dotąd nie otrzymano informacji, żeby odnotowano zgłoszenia o rannych lub martwych zwierzętach w wyniku używania pirotechniki.
Przedstawiciel PSO pytany o profesjonalne i ciekawe realizacje mówił, że te widowiska są przygotowywane przez zawodowych pirotechników fachowo oraz bezpiecznie na terenie całej Polski i przez cały rok, często przy okazji bardzo dużych imprez. Licencjonowani i przeszkoleni pirotechnicy mają uprawnienia do kontaktu z profesjonalnymi materiałami pirotechnicznymi. Materiały są certyfikowane, a całość precyzyjnie wykonywana. Pokazy sylwestrowe na terenach miejskich organizowane są w miejscach do tego przeznaczonych, odpowiednio oddalonych i są dobrze zabezpieczone. Podobnie jak w ciągu roku na festiwalach czy imprezach plenerowych. Pokazy i widowiska są więc spektakularne, ale organizowane w bezpieczny sposób.
Pytania o pirotechnikę w Polsce
Po tych rozmowach nastąpiły pytania od gości z sali. Pierwsze dotyczyło zniesienia zakazu sprzedaży fajerwerków w Niemczech i wpływu tego na polski rynek. Przedstawicielka SIiDP stwierdziła że powinno mieć to pozytywne wydźwięk, bo wiele polskich firm eksportuje fajerwerki do Niemiec. Padło pytanie na czym polegają kontakty z obrońcami zwierząt. Stowarzyszenie współpracuje z Fundacjami, organizowane są w różnych miejscach akcje plakatowe, edukujące jak zająć się zwierzętami w Sylwestra. Akcje organizują wolontariusze, fani fajerwerków. Kolejne pytanie to czy są dane o dynamice sprzedaży cichych fajerwerków, i jakie są różnice cenowe między tradycyjnymi. Odpowiedź była, że cena jest porównywalna.
Nasz przedstawiciel dodał, że zainteresowanie cichymi fajerwerkami z roku na rok wzrasta, ale jest to około 2 % sprzedaży. Biorąc jednak pod uwagę nastroje społeczne wokół hałasu, można było spodziewać się dużo większego zainteresowania tymi produktami. Nie wiadomo dlaczego środowiska przeciwne nie przekonują do nich ludzi jako do alternatywy.
Do tematu propagowania cichych fajerwerków odniósł się też ekspert ZPiP. Powiedział, że nasz szef poruszył ważny temat. SILENTY® oferują takie same doznania wizualne przy jednoczesnym, znacznym ograniczeniu hałasu, czyli najbardziej kontrowersyjnej kwestii. Zwracają na nią najwięcej uwagi opinia publiczna i organizacje będące za ograniczeniem sprzedaży fajerwerków. Te ciche to takie same środki techniczne co do użytkowania w podobnej cenie, a jakoś szczególnie się nie sprzedają. Istotne jest więc budowanie świadomości społeczeństwa, żeby je wybierać. Gdy głośne fajerwerki będą użytkowane niewłaściwie i w pobliżu dużych skupisk zwierząt, to mogą je przestraszyć. Jeśli więc ciche fajerwerki generują hałas porównywalny do przejazdu ciężarówki, dlaczego nie propaguje się ich stosowania. Debata społeczna nie porusza szeroko tego, że jest taka alternatywa. Jest to więc kwestia, nad którą powinno się pracować, ale też nad odpowiedzialnym używaniem fajerwerków i zgodnie z restrykcyjnymi normami. Wtedy nie powinno to stanowić zagrożenia.
Właściciel PyroTech dodał, że jak każdy podmiot w branży dostosowujemy się do klientów. Gdyby był coraz większy popyt na ciche fajerwerki, asortyment byłby poszerzany. Wiceprezes WEI dodał, że może to właśnie wynika z braku wiedzy i zadał pytanie z internetu „gdzie warto kupować fajerwerki żeby było bezpiecznie”, dopytując jak mieć pewność, czy na przykład stragany z pirotechniką podlegają jakimś wymaganiom. Z punku widzenia pirotechnika nasz szef powiedział, że najbezpieczniejszym miejscem są profesjonalne sklepy, gdzie właścicielami są specjaliści wykwalifikowani w branży. Najczęściej są to sklepy całoroczne, tak jak PyroTech®, i po tym można poznać że pracują tam profesjonaliści. O bezpieczeństwie sprzedawanych produktów świadczy etykieta. Powinna być na niej polska instrukcja obsługi, certyfikacja CE i klasa wyrobu. Może być to też informacja kto jest producentem i importerem.
Z sali padło pytanie o pomysły jeszcze większych regulacji używania fajerwerków i jak przedstawiciele branży się do tego odnoszą. I jak chcą przekonać niektóre samorządy, które są za taką nowelizacją przepisów. Przedstawicielka SIiDP powiedziała, że jako branża uważają, że projekt który został już złożony jest oderwany od rzeczywistości. Przepisy polskie są regulowane dwoma ustawami o obrocie materiałami pirotechnicznymi i ich używaniu. Nie jest zrozumiały pomysł o tych regulacjach w ustawie o ochronie zwierząt. Projekt nie ma też odniesienia, w jaki sposób obrót wpływa na branżę oraz na budżet państwa i budżety samorządowe. Nie ma też opracowań skutków nowelizacji. Należy zdawać sobie sprawę, że branża pirotechniczna to profesjonaliści po wieloletniej nauce co do bezpiecznego używania fajerwerków. Przechodzą specjalistyczne szkolenia. Branża musi spełnić wiele regulacji, a magazyny muszą być odpowiednio przystosowane. Polskie firmy pirotechniczne są przy tym znane na całym świecie i wygrywają wiele konkursów. Pomysły z ograniczeniem fajerwerków prowadziłyby do zwolnień i upadłości. Państwo powinno wspierać drobnych przedsiębiorców.
Wiceprezes WEI zakończył spotkanie zaproszeniem do zapoznania się z opublikowanym raportem o branży pirotechnicznej w Polsce. Podziękował gościom, że zaszczycili swoją obecnością spotkanie z okazji publikacji raportu.
Pełny raport można pobrać TUTAJ.
